Zo maak je een Overeenkomst van Opdracht DBA-proof
Voor veel zzp’ers wordt het moeilijker om een opdracht uit te voeren. Dit komt door de wet DBA, waarbij gehandhaafd wordt op schijnzelfstandigheid. De criteria van de wet DBA zijn niet heel zwart/wit, het is niet heel duidelijk wanneer het wel of geen schijnzelfstandigheid is. Een belangrijke component om vast te stellen of het schijnzelfstandigheid betreft, is de overeenkomst. In dit blog leggen we je uit hoe je je overeenkomst van opdracht DBA-proof maakt!
Wat is een Overeenkomst van Opdracht?
Een Overeenkomst van Opdracht is een overeenkomst tussen jou en de opdrachtgever. Hierin staat bijvoorbeeld het volgende:
- Een beschrijving van de betrokken partijen
- Wie is de opdrachtgever
- Wie is de opdrachtnemer, incl. je BTWID/BTW nummer en KVK nummer
- Overwegingen of context van de opdracht. Dit kan een korte beschrijving zijn van hoe de overeenkomst tot stand is gekomen
- Daadwerkelijke afspraken in vorm van artikelen:
- De omschrijving van de opdracht
- Afspraken rondom de opdracht
- Omvang van de opdracht (aantal uur)
- Duur van de overeenkomst (startdatum en einddatum), mogelijkheden tot verlenging
- Nakoming en vervanging
- Tussentijdse beëindiging
- Vergoeding, facturatie en betaling
- Aansprakelijkheid
- Overige bepalingen
In veel gevallen wordt de Overeenkomst van Opdracht opgesteld door de opdrachtgever, in andere gevallen door jouzelf. Overigens is het in het kader van de wet DBA beter dat je de overeenkomst zelf opstelt, want dat toont gelijk ondernemerschap aan.
Wat zijn de criteria uit de wet DBA?
De Belastingdienst heeft een ‘Afwegingskader’ opgenomen in de Toelichting Beoordelings arbeidsrelaties. Hierin staan 9 kenmerken. Hierbij zijn twee zaken van belang:
- De kenmerken zijn niet een vinkenlijstje. Dat wil zeggen dat wanneer je één vinkje niet haalt, dat dat direct betekent dat je de opdracht niet als zzp’er uit kunt voeren. Het totaal van de kenmerken geeft de doorslag, maar…
- Hoe zwaar een kenmerk wordt gewogen kan weer per situatie verschillen.
Er zijn dus geen harde criteria of je een opdracht als zelfstandige uitvoert of dat er sprake is van schijnzelfstandigheid. De kenmerken zijn:
- Aard en duur van de werkzaamheden
- Manier waarop de werkzaamheden en werktijden zijn bepaald
- Mate waarin de werkzaamheden én de opdrachtnemer onderdeel zijn van de organisatie van de opdrachtgever (inbedding):
- Werken op locatie opdrachtnemer
- Houden aan werktijden opdrachtgever
- Gebruik van voorzieningen van de opdrachtgever
- Deelnemen aan personeelsactiviteiten, zoals bedrijfsuitjes en teamoverleggen
- Wel of geen verplichting het werk persoonlijk uit te voeren
- Manier waarop afspraken tot stand zijn gekomen
- Manier waarop de beloning is bepaald en wordt uitbetaald
- Hoogte van de beloning
- Mate waarin de opdrachtnemer bij de opdracht commercieel risico loopt
- Mate waarin de opdrachtnemer zich als ondernemer gedraagt of kan gedragen
Kenmerken verwerken in de Overeenkomst van Opdracht
Goed, terug naar de Overeenkomst van Opdracht. Die wil je DBA-proof maken. Het is dus van belang om in die Overeenkomst van Opdracht iets op te nemen over de 9 kenmerken. In onderstaande tabel hebben we dat opgenomen.
Om een en ander te verduidelijken nemen we een concrete verwijzing op naar de bovengenoemde items van de Overeenkomst van Opdracht.
| Kenmerk Belastingdienst | Invulling in Overeenkomst van Opdracht | Voorbeeld |
| Aard en duur van de opdracht | Hier moet je iets schrijven over de aard van de werkzaamheden, en dit is gelijk een tricky gedeelte. Bij Inhuurkaart zijn we van mening dat je als zelfstandige altijd een opdracht op basis van een resultaatsverplichting kunt uitvoeren. Daarvoor huurt de opdrachtgever jou in. Maar dat wil niet zeggen dat je altijd invloed hebt over de wijze waarop het resultaat tot stand is gekomen:
Dit kun je perfect verwerken in de overeenkomst! Vind je het toch eng om een resultaatsverplichting aan te gaan? Verzeker je dan |
Onder 3.1 (de omschrijving van de opdracht) kun je kort benoemen dat je de opdracht doet op basis van een resultaatsverplichting.
Onder 3.2 (afspraken rondom de opdracht) kun je aangeven dat je voor de uitvoering afhankelijk bent van tijdige goedkeuring van (tussen)producten, medewerking, etc. etc., en dat je in geval van vertraging de bijkomende kosten voor rekening zijn van de opdrachtgever. Onder 3.8 (aansprakelijkheid) geef je aan dat Opdrachtnemer zich afdoende zal verzekeren tegen bedrijfs- en beroepsaansprakelijkheid. |
| Manier waarop de werkzaamheden en werktijden zijn bepaald | Als zzp’er bepaal je in principe altijd hoe jij je werkzaamheden uitvoert, maar net als bij het vorige punt moet je je wel conformeren aan de richtlijnen van de opdrachtgever.
Ook zul je je werkzaamheden periodiek moeten afstemmen of tussenresultaten laten zien. Opdrachtgevers beschikken meestal over een kantoor waar je van gebruik kunt maken, maar dat zal niet altijd toegankelijk zijn. |
Onder 3.2 (afspraken rondom de opdracht) beschrijf je dat je je werkzaamheden volledig zelfstandig uitvoert, waarbij je je logischerwijs conformeert aan de richtlijnen van de opdrachtgever (standaarden, technieken, …). Ook beschrijf je hier dat je je werkzaamheden periodiek afstemt met de opdrachtgever.
Onder 3.3 beschrijf je dat je je werktijden en werklocatie volledig zelf kunt bepalen en dat je je zult houden aan de gebruikelijke overlegtijden met de opdrachtgever. |
| Mate waarin werkzaamheden en opdrachtnemer onderdeel zijn van organisatie van de opdrachtnemer (inbedding) | Als zzp’er word je over het algemeen tijdelijk ingehuurd. Het is dus heel belangrijk om een een start- en einddatum op te nemen.
Om enerzijds met anderen samen te kunnen werken, systemen of agenda’s te raadplegen, toegang te kunnen krijgen tot andere applicaties, testomgevingen, etc. en anderzijds ervoor te zorgen dat werkzaamheden buiten de (niet-veilige) IT-omgeving plaatsvinden, is het heel logisch dat de opdrachtgever een account aanmaakt binnen hun veilige IT-omgeving. |
Onder 2.2 (overwegingen) beschrijf je de achtergrond waarom je wordt ingehuurd (bijv. ontwikkeling nieuw computersysteem).
Onder 3.4 neem je de start- en einddatum op. Onder 3.2 neem je op dat de opdrachtgever, vanuit veiligheidsoverwegingen én toegang tot interne documenten en systemen van opdrachtgever, een account aanmaakt op de digitale werkplek van de opdrachtgever.
|
| Wel of geen verplichting het werk persoonlijk uit te voeren | In principe kan er nooit sprake zijn van een verplichting om het werk persoonlijk uit te voeren. Er kan natuurlijk altijd een situatie optreden waardoor je je moet laten vervangen, bijv. door langdurige ziekte.
Maar dat wil niet zeggen dat je zomaar een vervanger naar de opdrachtgever kunt sturen. Je kunt met de opdrachtgever overeenkomen dat jij een mogelijke vervanger zult aandragen met een soortgelijk profiel, dat er altijd een kennismakingsgesprek plaatsvindt en dat, in geval er geen vervanger gevonden kan worden, de werkzaamheden tijdelijk worden opgeschort. |
Onder 3.4 (Nakoming en vervanging) kun je schrijven dat, in geval zich de situatie voordoet dat je niet zelf de werkzaamheden kunt uitvoeren, je je inspant om een gelijkwaardige vervanger te werven die jouw werkzaamheden kan overnemen. |
| Manier waarop afspraken tot stand zijn gekomen | Hier kun je beschrijven hoe het proces is dat je door de opdrachtgever bent ingehuurd. | Onder 2 (context) kun je het volgende beschrijven:
|
| Manier waarop de beloning is bepaald en wordt uitbetaald | Als zzp’er bepaal je natuurlijk zelf je tarief. Bij sommige inhuurconstructies, zoals een Dynamisch Aankoopsysteem, is dat uurtarief vast en onderdeel van de selectieprocedure. Bij andere inhuurconstructies wil de opdrachtgever nog wel eens in onderhandeling gaan.
En nog even terugkomen op de resultaatsverplichting. Dat lijkt erop dat daar altijd een vaste prijs bij hoort, en je kunt ook prima van te voren een hoofdlijnen berekening maken. Maar door allerlei factoren, zie het eerste punt, kan jouw inzet anders lopen. Vandaar dat het logisch is om een uurtarief te benoemen en niet een vaste prijs. |
Onder 2 heb je al aangegeven hoe de tariefafspraken tot stand zijn gekomen.
Onder 3.7 neem je op basis van de start- en einddatum en je uurtarief een berekening op van de totale waarde van de opdracht. Daarbij geef je aan dat de opdracht wordt uitgevoerd op basis van daadwerkelijk gewerkte uren, dat je de urenstaat door de opdrachtgever op maandbasis laat aftekenen en dat je elke maand een factuur stuurt. Onder 3.7 maak je ook afspraken hoe betaling gaat plaatsvinden. |
| Hoogte van de beloning | Hier gaat het om de vergelijking tussen jouw uurtarief en het salaris van een interne medewerker. Maar hoe kom je daar achter?
Wanneer je een opdracht doet voor de overheid, dan kun je verwijzen naar de Handleiding Overheidstarieven. Hierin is aan elke salarisschaal een indicatief uurtarief gekoppeld. Kijk naar tabel 2.1, uurtarief productieve uren exclusief BTW. Is je uurtarief hoger dan de salarisschaal, waarbinnen je normaliter je werkzaamheden zouden vallen? Dan zit je goed! Doe je een opdracht buiten de overheid, dan kun je kijken naar vacatures van de opdrachtgever met daarin een salarisindicatie. |
Hier hoef je in je Overeenkomst van Opdracht verder geen opmerking te maken. |
| Mate waarin opdrachtnemer bij de opdracht commercieel risico loopt | Als zzp’er loop je altijd commercieel risico. Er bestaat altijd een kans dat je opdrachtgever je rekening niet betaalt. Dat kan bijvoorbeeld komen door betalingsproblemen bij de opdrachtgever of doordat de opdrachtgever niet tevreden is over het resultaat.
In dat laatste geval is het dus heel belangrijk om daar in de Overeenkomst van Opdracht goede afspraken over te maken. |
Onder 3.2 maak je, zoals bij het eerste punt beschreven, goede afspraken met de opdrachtgever over factoren die de kwaliteit van je werk kunnen beïnvloeden.
Onder 3.2 kun je eveneens opnemen dat je een periodieke evaluatie met de opdrachtgever plant daarin je de voortgang, de kwaliteit van het opgeleverde en mogelijke risico’s bespreekt. Op die manier dek jij jezelf in en voorkom je dat achteraf de opdrachtgever ineens aangeeft de rekening niet te willen betalen vanwege onvrede over het resultaat. Onder 3.8 geef je aan dat je je afdoende verzekert tegen beroepsaansprakelijkheid en bedrijfsaansprakelijkheid. |
| Mate waarin de opdrachtnemer zich als ondernemer gedraagt of kan gedragen | Hier gaat het erom dat je laat zien dat je een ondernemer bent.
Ten eerste wil je je niet in je vrijheid laten beperken door de opdrachtgever. Daarom neem je op dat er geen concurrentie- of relatiebeding van toepassing is. Ten tweede ben je ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en heb je een KVK nummer en BTWID/BTW nummer. Ten derde kun je voor een paar euro een domeinnaam registreren en en een website maken waarin je je diensten uitlegt. Op die manier kun je aantonen dat jij je als zelfstandige profileert. |
Onder 1.2 geef je aan wat je KVK nummer en je BTWID/BTW nummer is.
Onder 3.9 geef je aan dat er geen concurrentie- of relatiebeding van toepassing is. |
Conclusie
De Belastingdienst beschrijft 9 kenmerken van schijnzelfstandigheid. Om aan te tonen dat je als zzp’er en niet als schijnzelfstandige wordt gezien is het van belang om een goede Overeenkomst van Opdracht op te stellen die DBA-proof is. Het krachtigst is wanneer je zelf de overeenkomst opstelt. De wijze waarop de opdracht tot stand is gekomen is ook een belangrijke basis. Tenslotte kun je in principe elke opdracht op basis van een resultaatsverplichting uitvoeren, waarbij je ook opneemt welke afhankelijkheden van de Opdrachtgever zijn. Op die manier dek jij je in tegen eventuele vertragingen buiten jouw macht om.
